

Kano balıkçılarının bilmesi gereken yasal mevzuat
10 soruda Türk yasalarında kano ve kayak balıkçılığı


1. soru: Kanoya ruhsat çıkartmak gerekir mi?
Benzer soru: Kanomu herhangi bir devlet kurumuna kayıt ettirmem gerekiyor mu?
Benzer soru: Kano kullanmak için liman kaydı yapılması gerekir mi?
Benzer soru: Kano kullanırken bayrak çekmek gerekiyor mu?

Kısa cevap 1: Gerekmez! Yoksa gerekir mi?
Kısa cevap 2: Bağlama kütüğü ruhsatı, en basit kürekli su araçları olarak anılmasından ötürü teamülen kano ve kayak için alınması zorunlu bir belge değildir. Dolayısı ile kano ve kayak üzerinde bayrak çekmen de gerekmez. Ama yine de…
Açıklamalı cevap:
14 Eylül 2009 tarihinde yayınlanan 27349 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe konulan “Bağlama Kütüğü Uygulama Yönetmeliği”, 1. bölümündeki “Tanımlar”başlıklı kısımda “gemi” tanımını şu şekilde yapmaktadır:
Madde 4. (1)(e) Gemi: Cinsi, tonilatosu ve kullanma amacı ne olursa olsun, denizde kürekten başka aletle yola çıkabilen her araç.
Her ne kadar bu başlık altındaki “deniz aracı” ve “iç su aracı” tanımları, gemi dışındaki yüzebilen ve tahsis edildiği gayeye uygun olarak kullanılabilen diğer araç ve yapıları kapsıyorsa da kano ve deniz kayağı gibi kürekle yol alan su vasıtalarına dönük teamül; onların gemi olmadığı, bunun dışında tutulan diğer su araçlarından da ayrı olduğu ve öyle kabul edildiği yönündedir.
Aynı yönetmeliğin 2. bölümündeki “Kayıt Zorunluluğu ve Yükümlülükler” başlıklı kısımda ise;
Madde 6. (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki gemi, deniz ve iç su araçlarının mâlik veya işletenleri, gemi, deniz ve iç su araçlarını bağlama kütüğüne kayıt ettirmek ve ruhsatname almak zorundadır.
şeklinde hüküm verilmektedir. Bu iki hükümden ve yukarıda işaret ettiğim genel teamülden hareketle, temel olarak kürek vasıtası ile hareket eden kano ve deniz kayağı gibi iptidai su gereçlerinin “gemi” tanımını karşılamadıkları için “Bağlama Kütüğü Ruhsatnamesi” ile herhangi bir liman kütüğünde kayıt altına alınmalarının ve dolayısı ile seyir esnasında bayrak çekmelerinin de şart olmadığı çıkarımına ulaşılmaktadır. Oysa yönetmelikler varsayım ve çıkarım kaynağı değil doğrudan tanımlar ve eylemler kılavuzu olmalıdır. Eğer üzerine konuştuğumuz yönetmelik, herhangi bir çıkarıma izin vermeyecek düzeyde rafine edilerek rekreasyonel faaliyetler ve kas gücüyle işleyen/ilerleyen su araçları odağında tanım ve tasnif açısından saha ile örtüşen bir yetkinliğe kavuşturulursa, birbirine zıt teamüller yaratarak çıkarıma yol veren muğlaklık da ortadan kalkacaktır. Ancak; bu teamülün dışında ve yönetmeliğin çatı kavramlarından olan “özel tekne” bahsinde salt 2,5 metrelik en düşük tekne boyuna yapılan hususi vurgu ile neredeyse iş görür her su gerecini kapsayıcı ve denkleştirici şekilde yapılmış olan geniş tanımlamaya istinaden basit bir kano balıkçısından da kimi denetimde bağlama kütüğü ruhsatnamesi ibraz etmesi yazık ki istenebilir. Yani kano ve kayağın fiziki yeterliliği üzerinden “özel tekne” kavramındaki altı doldurulamamış kategorik yaklaşımı ruhsattan muafiyet dairesinde değerlendiren gerçekçi ve esas’çı bir ana teamüle karşılık, yine aynı çatı kavram altında kano ve deniz kayaklarının salt ismen anılıp herhangi bir düzeyde nitelik tanımlarının yapılmamış olmasının yarattığı muğlaklığa yaslanan kestirmeci ve usul’cü bir karşı teamül de söz konusudur. Üstelik meseleye usulden yaklaşan bu kestirmeci teamül özenli davranılmadığı sürece, rekreasyon olarak adlandırılan özgür bir faaliyet alanını bir takım icra ve uslup yanlışlıkları üzerinden baskılayarak akamete de uğratabilir. Bu yüzden ilk bölümde yaptığım türden “nitelikleri itibarı ile net ve anlaşılır bir kano-kayak tanımını” içerecek şekilde eylemsel yönden güncellenmiş ve en basit düzeydeki bu su araçlarının yükümlülükleri ile muafiyetlerine açıklık getirerek yasal statüsünü berraklaştıran yeni bir yönetmeliğin gereğine inanmaktayım
Sonuç olarak; aynı hükümleri esas alan her iki teamülün varlığına karşın istenen ek koşulları sağlayan her gerçek kişi, sahibi olduğu “isimli” bir kano ya da kayak için pekâlâ bir bağlama kütüğü ruhsatı düzenletebilir, rekreasyonel vasıflı ve sadece en temel yüzerlik özelliklerine haiz basit bir kürekli su aracını “özel tekne” statüsünde kayıt altına elbette aldırabilir.


2. soru: Kano kullanmak için özel bir izin veya kullanım belgesi almak gerekiyor mu?

Kısa cevap 1: Gerekmiyor!
Kısa cevap 2: Kano ve kayak kullanmak için alınması zorunlu olan bir belge ya da izin yoktur.
Açıklamalı cevap:
18 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan 32077 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe konulan “Özel Teknelerin Donatımı ve Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkındaki Yönetmelik”in 1. bölümündeki 4. maddede “amatör denizci belgesi” (ADB) ve “özel tekne” tanımları şu şekilde yapılmıştır:
Madde 4. (1)(a) Amatör Denizci Belgesi/Certificate of Competence for Operators of Pleasure Craft (ADB): Özel tekneleri kullanmak için bu Yönetmelikte aranan şartları sağlayan kişilere verilen belge.
…
(d) Özel Tekne: Ticari amaç olmaksızın münhasıran gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, ulusal standarda göre ölçüldüğünde gövde boyu (L) 2,5 metre (dahil) ile 24 metre (dahil) arasında olan ve bağlama kütüğüne veya gemi siciline kaydedilerek bağlama kütüğü ruhsatnamesi veya gemi sicil tasdiknamesi düzenlenmiş olan tekneler.
Aynı yönetmeliğin “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 2. bölümündeki 5. maddede ise;
Madde 5. (4) Makinesi on beygir gücünden az özel tekneleri, sadece kürekle yürütülen makinesiz tekneleri, kanolar/kayaklar ile ulusal ve uluslararası sportif amaçlı kürek sporu tekneleri ile Optimist, Laser, Fin, 420, 470, Pirat, Dragon, Wind Surf gibi yelken sporu tekneleri ve benzeri yarış sınıfı tekneleri kullananlardan ADB istenmez, bunlar belgesiz kullanılabilir.
(5) Özel tekneler EK-2’de verilen asgari emniyet teçhizatı listesine göre donatılır.
denilerek aynı zamanda kano ve deniz kayağı özel tekne tanımı altında ayrıca kategorize edilmiş ve bunları kullanan kişilerin amatör denizci belgesinden muaf tutulduğu, dolayısı ile kullanımları için herhangi bir belge ya da izin alınmasının gerekmediği açıkça belirtilmiştir.


3. soru: Kano kullanmak için sahil güvenlikten ya da jandarmadan izin almak gerekiyor mu?
Benzer sorun: Jandarma/Sahil güvenlik burada kano kullanmak yasak diyor, kanoyla balık tutmama izin vermiyor! Bir yerden izin almam gerekiyor mu?

Kısa cevap 1: Gerekmiyor!
Kısa cevap 2: Kano ve kayak kullanmak için alınması zorunlu olan bir izin yoktur.
Açıklamalı cevap:
Elbette kano kullanmak ya da kanoyla balık tutmak için Jandarmadan, sahil güvenlikten, deniz polisinden ya da başkaca devlet kurumlarından müsaade istemek, izin almak söz konusu değildir ve hiç bir denetçi kolluk gücü sadece kendilerinden izin almadığınızı söyleyerek sizi kano üzerindeki rekreasyonel uğraşınızdan men edemez. Kişisel ve eğlencelik bir uğraşıyı ortaya koymak adına bir kurumdan ya da makamdan izin alınması demek o kurum ya da makamın izin istenen uğraşıyı düzenlemeye, o uğraşının gerçekleştirilebileceği yer ve zamanı kamu adına belirlemeye, bir diğer deyişle lokal ölçekte dahi olsa yer ve zaman açısından kanoyla balıkçılığa yasak getirmeye yetkisi olduğu anlamına gelir.
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde amatör balıkçılık faaliyetlerini düzenlemeye, kısıtlamaya ve yasaklamaya yetkisi olan yegâne kurum T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı’dır. Bakanlıkça periyodik olarak yayınlanan ve yürürlükteki amatör balıkçılığı düzenleyen tebliğin iç sulardaki faaliyetleri düzenleyen dördüncü bölümünün 13. maddesi ekler hâlinde iç sulardaki yer yasakları ve sınırlamalara açıklık getirmektedir. Benzer şekilde denizlerdeki amatör balıkçılığı düzenleyen beşinci bölümün 17. maddesi ise denizlerdeki yer yasakları ve sınırlamaları ayrıca ele almaktadır.
22 Ağutos 2020 tarihinde yayınlanan 31221 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren “5/2 Numaralı Amatör (Sportif) Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ”in yasak kararları ile ilgili 20. maddesi;
Madde 20. Bu Tebliğde belirtilen yasak, sınırlama ve yükümlülükleri belirlemeye ve ilân etmeye T.C. Tarım Ve Orman Bakanlığı yetkilidir. Mülki idareler, diğer bakanlıklar ve ilgili kamu kuruluşları, özel ve tüzel kişiler; bu yasaklara aykırı veya yeni yasaklama kararı alamaz, ilan edemez.
hükmü ile hiçbir makam ve idarenin, kurum ve kuruluşun, özel ve tüzel kişinin tebliğde ve eklerinde belirtilen yerler ve dönemler dışında başka bir gerekçe ve söylem üzerinden hiçbir vatandaşı kano ve kayak ile amatör balıkçılık faaliyetinden alıkoymasının, men etmesinin, yerel düzenlemeler yapmasının mümkün olmadığını açıkça belirtmiştir. Aksi yöndeki söylem ve uygulamaların yasal olmayacağı gibi bağlayıcı da olamayacağı net olarak anlaşılmaktadır. Böyle bir durumla karşılaştığınızda size yasaklanan yer ve dönemin yürürlükteki 5/2 Numaralı Amatör (Sportif) Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğin “yer yasakları ve sınırlamalar” ile ilgili eklerinde anılıp anılmadığını kendiniz kontrol edebileceğiniz gibi, “yasak” söylemi ile sizi engelleyen denetçilerden de bulunduğunuz yerin, tebliğde anılan yasak ve sınırlamalar içerisinde belirtildiği yeri göstermelerini talep edebilirsiniz.


4. soru: Kano kullanarak balık tutmak yasak mı?

Kısa cevap 1: Daha neler!
Kısa cevap 2: Kano ya da kayak üzerinden olta atmak ve elbette kurallar dahilinde balık tutmak yasak değildir, yasaklanamaz!..
Açıklamalı cevap:
22 Ağutos 2020 tarihinde yayınlanan 31221 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren “5/2 Numaralı Amatör (Sportif) Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ (2020/21)” de “amatör balıkçı” ve “amatör, rekreasyonel, sportif balıkçılığa” ilişkin yasal tanımlamalar şu şekilde yapılmıştır:
Madde 3. (1)(b) Amatör balıkçı: Amatör balıkçılık etkinliğinde bulunan gerçek kişiyi,
(c) Amatör balıkçılık: Rekreasyon, spor veya dinlence amacıyla yapılan, maddi ve ticari kazanç gayesi gütmeyen, avlanılan ürünün satılmadığı balıkçılık etkinliğini,
…
( l) Rekreasyonel balıkçılık: İnsanların dinlenme, eğlence ve spor amacı ile gönüllü olarak katılabilecekleri şekilde lagünlerde, nehirlerde, baraj gölü, göl ve düzenlenmiş bir alanda yürütülen istihsal faaliyetini,
(m) Sportif balıkçılık: Sportif balık avcılığı federasyonlarınca konulan kurallara dayalı olarak, yakalanan balığa zarar vermeme, sağlıklı ve canlı olarak suya iade edilmesi gibi temel prensipler içeren bireysel balık avcılığı etkinliğini,
….
ifade eder.
Benim daima “olta balıkçılığı” olarak andığım, resmî mevzuatta ise yayvanlaştırılmış sığ bir çerçeve ile “amatör balık avcılığı” şeklinde adlandırılagelen tüm faaliyetlere düzenleme getiren 5/2 numaralı tebliğ dışında baska bir yürütme söz konusu değildir. Dolayısı ile bu tebliğde balıkçı ve balıkçılık tanımları altında yukarıdaki şekilde ifade edilen faaliyetlerin icra edildiği su araçlarına dair herhangi bir özellikli tasnif yapılmamış olup, kano ve deniz kayağı için doğrudan ya da dolaylı bağlayıcılığı olabilecek hiç bir sınırlama getirilmemiştir. Sadece iç sularda yapılan amatör balıkçılığı ilişkin esasların anıldığı 13. maddenin 6. bendinde
Madde 13. (6) Boyu 7,5 metrenin üzerindeki teknelerle iç sularda amatör balık avcılığı yapılması yasaktır.
denilerek, tekne boyunu kısıtlayan bariz bir hüküm dışında amatör balıkçılıkta kullanılacak kano ve deniz kayağı gibi su araçlarını kapsayan herhangi bir başka düzenlemeden bahsedilmemiştir.


5. soru: Kano balıkçılığı yapmak için özel bir izin ya da balıkçılık belgesi çıkarmak gerekiyor mu?

Kısa cevap 1: Gerekmiyor!
Kısa cevap 2: Kano ve kayak üzerinden olta atıp balık tutmak için alınması zorunlu olan herhangi bir belge yok!
Açıklamalı cevap:
22 Ağutos 2020 tarihinde yayınlanan 31221 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe giren “5/2 Numaralı Amatör (Sportif) Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ”in “amatör balıkçılık yapılması” başlıklı ikinci bölümünün 4. maddesinde “amatör balıkçı belgesi” alımına ilişkin yasal düzenlemeler şu şekilde ifade edilmiştir:
Madde 4. (1) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler, bu Tebliğ ile getirilen yasak, sınırlama ve sorumluluklara uymak şartıyla amatör balıkçılık yapabilirler. Bu kişilere müracaatları halinde, veriliş tarihinden itibaren beş yıl geçerli olmak üzere, il ve ilçe müdürlüklerince Amatör Balıkçı Belgesi verilir. Bu belgenin alınması veya avcılık sırasında bulundurulması zorunlu değildir. Ancak Bakanlık gerek duyulması halinde amatör amaçlı avcılık faaliyetlerinde türlere, yerlere ve yöntemlere göre Amatör Balıkçı Belgesi alma zorunluluğu getirebilir. Bununla ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Görüldüğü üzere gerek kıyıdan ve gerekse kano-deniz kayağı gibi herhangi bir su aracı üzerinden yapılacak amatör balık avcılığı için herhangi bir belgenin alınması ve bulundurulması şart koşulmamaktadır. Bu durumda kano ve deniz kayağı üzerinde yapacağınız ticari olmayan balıkçılık faaliyetleri esnasında adınıza düzenlenmiş bir amatör balıkçılık belgesi taşımanız ve karşılacağınız denetimlerde bunu ibraz etmeniz istenemez.


6. soru: Balıkçı kanomu motorla kullanmam yasal mı, yasak mı?

Kısa cevap 1: Hem yasal, hem değil!
Kısa cevap 2: Motor tercihine ve kanoda kullanım şekline göre cevap değişebilir.
Açıklamalı cevap:
Balıkçılık ya da gezi… Rekreasyon hedefiniz ya da diğer bir deyişle eğlenceniz ne olursa olsun bir kanoyu ya da deniz kayağını bir sebeple motorize hâle getirmek söz konusu olduğunda motor tercihinizin, kürekli bir su gerecini motorlu bir su gerecine dönüştürerek özel teknelerle ilgili yasal tanımlamadaki statüsünü -denetçilerin gözünde- değiştirebileceğini bilmelisiniz.
18 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan 32077 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe konulan “Özel Teknelerin Donatımı ve Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkındaki Yönetmelik”in “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 1. bölümündeki 4. maddede “özel tekne” tanımı şu şekilde yapılmıştır:
Madde 4. (1)(d) Özel Tekne: Ticari amaç olmaksızın münhasıran gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, ulusal standarda göre ölçüldüğünde gövde boyu (L) 2,5 metre (dahil) ile 24 metre (dahil) arasında olan ve bağlama kütüğüne veya gemi siciline kaydedilerek bağlama kütüğü ruhsatnamesi veya gemi sicil tasdiknamesi düzenlenmiş olan tekneler.
Aynı yönetmeliğin “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 2. bölümündeki 5. maddede ise;
Madde 5. (4) Makinesi on beygir gücünden az özel tekneleri, sadece kürekle yürütülen makinesiz tekneleri, kanolar/kayaklar ile ulusal ve uluslararası sportif amaçlı kürek sporu tekneleri ile Optimist, Laser, Fin, 420, 470, Pirat, Dragon, Wind Surf gibi yelken sporu tekneleri ve benzeri yarış sınıfı tekneleri kullananlardan ADB istenmez, bunlar belgesiz kullanılabilir.
denilerek makine yani motor kuvveti 10 beygirden az olduğu sürece motorize hale getirilmiş bir kanonun teknik açıdan kürekle yürüme vasfı ortadan kalktığı için “motorlu özel tekne” olarak değerlendirildiği ve Bağlama Kütüğü Uygulama Yönetmeliğine göre bunları kullanan kişilerin de yine amatör denizci belgesinden muaf tutulduğu açıkça belirtilmiştir.
Ancak, kas gücünün yerini makine gücü aldığından motorlu kanonun mahiyeti 4. maddeye göre liman kaydını gerektiren motorlu özel tekne statüsünde değerlendirilebilir. Bu noktada denetleme yapan kolluğun kullandığınız gereci artık kürekli bir kano-kayak olarak görmek yerine motorlu bir tekne olarak kabul ederek sizden bağlama kütüğü ruhsatını göstermenizi istemesi ve o doğrultuda denetlemeye devam etmesi yüksek bir olasılıktır. Bu durumda; (1) sorun yaşamamak adına motorlu kullandığınız kanonuz/kayağınız için peşinen ruhsat başvurusunda bulunarak yasal süreci tamamlayı düşünebilirsiniz, (2) sadece 30-60 lbs itki kuvvetine sahip olabildiğince düşük profilli bir elektrikli motoru yardımcı seyir gereci olarak kanonuza/kayağınıza ekleyebilir, motor olayını fazlaca görünür kılmamaya özen gösterebilirsiniz ya da (3) uskundra gibi denge artıran payandalarla birlikte kullanacağınız 1-5 beygir gücünde 4 zamanlı ve olabildiğince küçük gövdeli bir içten yanmalı tekne motorunu tercih ederek olası bir denetlemede makul karşılanmasını umabilirsiniz. Yinelemem gerekirse; burada belgelerden muaf olabilmenin yolu, kano ve deniz kayağının kürek ile kullanılan birer su gereci olduğu gerçeğini ne işlev ne de görsel açıdan zedelememek, binlerce yıllık bu su araçlarının basit doğasını bozmamaktır. Bu yüzden temel özelliklerde elektrikli bir tekne motoru kullanmak teamülen yine kısıtlı bir makine kuvveti olarak algılandığından sorun yaratmayabilir. Ancak; iş, içten yanmalı tekne motoru ile donatılarak etkin makine kuvvetine kavuşturulmuş bir kano veya deniz kayağını kullanmak noktasına getirildiğinde sudaki algılanışınız değişebilir ve sizden motorlu kanonuza/kayağınıza ait bağlama kütüğü ruhsatını sunmanız ve akabinde özel tekneleri kapsayan diğer ek donatıları sağlamanız istenebilir.


7. soru: Balıkçı kanosuyla ticari balıkçılık yapabilir miyim?

Kısa cevap 1: Kayakla mı? İki kere düşün, iyi düşün!
Kısa cevap 2: Kano ve kayak üzerinden olta atmak, balık tutmak yasak değildir, ancak “amatör balıkçı” olarak tuttuğun balığı yasal olarak satamazsın!
Kısa cevap 3: Eğer, ticari balıkçılık yapabilecek ehliyete sahip kayıtlı bir ticari balıkçı isen, sahip olduğun bir kanoyu/kayağı ticari bir su aracına dönüştürerek bu dediğini yapmayı belki deneyebilirsin.
Açıklamalı cevap:
18 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan 32077 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe konulan “Özel Teknelerin Donatımı ve Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkındaki Yönetmelik”in “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 1. bölümündeki 4. maddede “özel tekne” tanımı şu şekilde yapılmıştır:
Madde 4. (1)(d) Özel Tekne: Ticari amaç olmaksızın münhasıran gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan, ulusal standarda göre ölçüldüğünde gövde boyu (L) 2,5 metre (dahil) ile 24 metre (dahil) arasında olan ve bağlama kütüğüne veya gemi siciline kaydedilerek bağlama kütüğü ruhsatnamesi veya gemi sicil tasdiknamesi düzenlenmiş olan tekneler.
Aynı yönetmeliğin “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 2. bölümündeki 5. maddede ise;
Madde 5. (4) Makinesi on beygir gücünden az özel tekneleri, sadece kürekle yürütülen makinesiz tekneleri, kanolar/kayaklar ile ulusal ve uluslararası sportif amaçlı kürek sporu tekneleri ile Optimist, Laser, Fin, 420, 470, Pirat, Dragon, Wind Surf gibi yelken sporu tekneleri ve benzeri yarış sınıfı tekneleri kullananlardan ADB istenmez, bunlar belgesiz kullanılabilir.
denilerek aynı zamanda kano ve deniz kayağı özel tekne tanımı altında ayrıca kategorize edilmiştir. Bu noktada, söz konusu su araçları ticari amaç olmaksızın kullanılan özel tekne sınıfında ele alınmıştır. Diğer bir söylemle kano ve deniz kayağı gibi kürek gücü ile işleyen su araçları sadece gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi rekreasyonel faaliyetlerde kullanılan özel tekneler olup, mesleki balıkçılık için ruhsatlandırılabilir ticari tekne sınıfında değerlendirilmemektedir. Fakat Bağlama Kütüğü Uygulama Yönetmeliğinin 2. maddesinde yer alan,
Madde 2. (1) Bu Yönetmelik;
(a) 18 gros tonilatodan küçük ticari gemi, deniz ve iç su araçlarını,
(b) Özel kullanıma mahsus gemi, deniz ve içsu araçlarını,
(c) Bunların mâlik ve işletenlerini,
kapsar.
şeklindeki hükümden hareketle kişi, sahibi olduğu ve aynı zamanda bir deniz ve içsu aracı olan kanosunu/deniz kayağını isimlendirip boy ölçümünü yaptırarak istediği bağlama kütüğüne kaydettirebilir. Bir kanonun/kayağın ticari balıkçılık faaliyetine yönelik ilk ruhsatlandırma işi bu şekilde başlatıldıktan sonra aynı yönetmeliğin takip eden diğer hükümleri doğrultusunda gerekli yeterlilikler sağlanarak birçok belge ve harçtan muaf tutulan rekreasyonel bir su aracı pekâlâ belge zorunluluğu ve harç mükellefiyeti olan ticari bir su aracı statüsüne kavuşturulabilir. Ancak bu, iyi düşünülmesi gereken, zahmetli ve emsali kolayca bulunmayacak maliyetli bir statü değişimi olacaktır. Ticari statüde kayda alınmış bir su gerecine gelecekte yeni yükümlülüklerin çıkarılma olasılığı ise ucu açık bir konudur.
Buraya kadar mevzuat hükümlerine atıfla yaptığım açıklama bir kano veya deniz kayağının ticari bir su aracı olarak kayıt edilip ruhsatlandırılmasına dairdi. Balıkçılığı ticari ölçekte yapmak gayretiyle bu çabaya giren mâlik veya işletenin de “amatör balıkçı” statüsünden “ticari balıkçı” statüsüne geçmek için gerekli tüm diğer resmî işlemleri tamamlaması gerekmektedir. Ancak; kişi, ticari bir balıkçı kimliğiyle suda gerçekleştirdiği tüm faaliyetlerinde artık “5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ” kapsamında değerlendirileceğini, çok daha ciddi ve bağlayıcı kurallara göre denetleneceğini unutmamalıdır.

8. soru: Kano için düzenli ödemem gereken harç ya da vergiler var mı?

Kısa cevap 1: Şükür ki yok!
Kısa cevap 2: Bizlerden bir gerekçe ile vergi toplamak (mesela KTV: Kürekli Taşıtlar Vergisi veya KKV: Kano Kayak Vergisi gibi) henüz kimsenin aklına gelmedi! Aman diyelim, çok dillendirmeye gelmez…


9. soru: Kanoda yasal olarak bulundurmam gereken gereçler var mıdır, varsa nelerdir?

Kısa cevap 1: Olmaz mı!..
Kısa cevap 2: Gerçekten de denizin ortasında tek başına bir kayakta ya da kanodayken yanında bazı emniyet ve kurtarma gereçleri bulundurman gerektiğini düşünmüyor muydun?
Cık… Cık… Cıkkk….
Açıklamalı cevap:
18 Ocak 2023 tarihinde yayınlanan 32077 sayılı Resmî Gazete ile yürürlüğe konulan “Özel Teknelerin Donatımı ve Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlilikleri Hakkındaki Yönetmelik”in “Özel Teknelerin Donatımı, Seyri ve Amatör Denizci Belgesinin Alımına ilişkin Usul ve Esaslar” ile ilgili 2. bölümündeki 5. maddede;
Madde 5. (5) Özel tekneler EK-2’de verilen asgari emniyet teçhizatı listesine göre donatılır.
denilerek özel tekne tanımı altında kategorize edilen ve boyu 7 metreden, hızı 7 deniz milinden az olan makineli teknelerde ve kano ve deniz kayağı gibi kürekle yürütülen makinesiz küçük su araçlarında zorunlu tutulmadığı hâlde seyir süresince bulundurulması tavsiye edilen asgari emniyet teçhizatı şu şekilde belirtilmiştir:
“EK-2. ÖZEL TEKNEDE BULUNDURULMASI ÖNERİLEN EMNİYET TEÇHİZATI
… Denizde seyir emniyeti ile can, mal, deniz ve çevre güvenliğinin sağlanması düşünülerek; seyir bölgesi ve süresi, tekne boyu, teknede bulunan kişi sayısı değerlendirilerek, aşağıda sıralanan teçhizat ile seyre çıkılması önerilmektedir.
- Işıklı ve savlolu can simidi.
- Paraşütlü işaret fişeği, el maytabı, duman kandili.
- Hizmet botu, can salı.
- Dürbün, balta, ayna, termometre, barometre, seyir haritaları, pergel, paralel cetvel, kalem, silgi.
- Yangın battaniyesi.
- Denizde Canlı Kalma Elkitabı, Amatör Denizci Elkitabı.
- VHF ve/veya SSB telsiz telefon, GPS, RADAR, EPIRB ve SART cihazları, GSM telefon.”
Ancak balıkçılıkta kullanılan kanoların ve deniz kayaklarının genellenebilir güverte ve muhafaza olanakları ile ortalama seyir kabiliyetleri düşünüldüğünde bu öneri listesini güncelleme gereği görüyorum. Sabahın alaca aydınlığından akşamın alaca karanlığına kadar kano ve kayak üzerinde yapılacak olta balıkçılığı faaliyetlerinin emniyet içerisinde gerçekleştirilebilmesi için özelleştirdiğim ve faaliyet süresince en fazla kol uzaklığında bulundurulmasını önerdiğim emniyet ve kurtarma teçhizatını, Nehirden Denize’nin kendini geliştirmeye istekli okuyucuları için aşağıda listeliyorum:
- Işıklı yüzdürme yardımcısı yelek (PFD) ve bir kurtarma bıçağı.
- Kullanıma hazır hâlde en az 15 metrelik yüzer tip el incesi ve 2 adet korozyona dayanıklı tespit karabinası.
- Paraşütlü işaret fişeği, el maytabı, duman kandili.
- Üflemeli (nefesli) tip diyaframlı deniz kornası veya acil durum düdüğü.
- Kısa direği üzerinde beyaz renkte ve sabit yanan bir tepe ışığına sahip kırmızı/turuncu renkli işaret flaması.
- Beyaz renkte güçlü ışık veren, tercihen çakarlı da yanabilen su geçirmez el veya baş feneri.
- Elle kullanılabilen mekanik bir tahliye (sintine) pompası.
- Kullanıma hazır hâlde kanonun/kayağın boyuna uygun çap ve ölçüde fırtına çıpası.
- Dürbün, işaret aynası, manyetik pusula, su geçirmez muhafazası içerisinde -faaliyet alanına ait- seyir haritaları.
- Seyir süresince kullanıma hazır durumda ve su geçirmez muhafazaları içerisinde el tipi deniz telsizi ve GSM telefon.
Eğer uzun yollu seyirler içeren gün aşan yolculuklar yapılıyor ya da planlanıyorsa bunlara ek olarak anlık konum bilgisi veren ve uydu bazlı takip-kurtarma sinyali yayan şu elektroniklerin temini de hedeflenmelidir:
- El tipi su geçirmez bir GPS cihazı.
- Operasyonel durumda bir portatif EPIRB veya SART cihazı.


10. soru: Denetim esnasında göstermek için kanomun faturasını yanımda taşımalı mıyım?

Kısa cevap 1: Sen bilirsin…
Kısa cevap 2: Birisi çıkıp, “o benim kanomdu, eleman izinsiz alıp gitmiş” demediği sürece faturanı kimseye göstermen gerekmez.
Bu tür soruların temel sebebi genellikle ticari denetlemelerde balıkçı/ruhsat sahibi eşleşmesini görmek için yapılan evrak kontrollerinden gelen bir alışkanlıkla özel tekneleri ve bu esnada karşılaştıkları balıkçı kanolarını da denetleyen kolluk görevlilerinin tipik olarak önce kimlik ve ardından ruhsat ya da onun yerine geçecek bir sahiplik belgesi istemesidir. Ancak yukarıda kaleme aldığım bazı cevaplarda da değindiğim üzere; bağlama kütüğü ruhsatnamesinden, amatör denizci belgesinden ve amatör balıkçılık belgesinden muaf olan balıkçı kanoları ve kano balıkçıları için olağan bir denetleme esnasında en azından geçerli bir “kimlik belgesinin” ve şayet yanlarında telsiz bulunuyorsa bir de bununla ilgili olarak “kısa mesafe telsiz operatörlüğü belgesinin” ibraz edilmesi yeterlidir. Şayet; kanonuz ya da deniz kayağınızla ilgili şikayete konu olup tutanağa işlenmiş ihtilaflı bir sahiplik durumundan ötürü takibe alınıp denetlemeye girmediyseniz, bunlarla ilgili faturanın yanınızda bulunmaması kolluk görevlileri karşısında sizi zor bir duruma sokmayacaktır.
Buraya kadar okuyarak, internetteki tematik içeriklerin büyük bir çoğunluğundan detaylı ve uzun sayılacak bir makaleyi tamamlamış da olsanız okuduklarınızla yetinmeyip kano ve kayak üzerinde amatör balıkçılık yaptığınız bölge ve sahadaki uygulamalar ile ilgili sorularınız için ayrıca sahil güvenlik bölge komutanlıklarını veya bölge liman başkanlıklarını arayabileceğinizi, bizzat yetkili makamlardan bilgi alabileceğinizi belirterek konuyu noktalıyorum. Sayfayı aşağı doğru biraz daha kaydırarak ulaşacağınız yorumlar kısmında bu Nehirden Denize makalesi ile ilgili beğeni, yorum ve değerlendirmelerinizi paylaşmanızı ümit ediyorum.
Motorluydu, pedallıydı derken küreksiz bir kano balıkçılığının derdine düşüp de deniz kayağı ve kanonun özünden kopmadan, her daim “kürek çekerek olta atmanız” ve “kürek suyunda balık tutmanız” dileği ile…
Bahadır Çapar
Ağustos 2023, Adana
yazının sonu | yazının 1. bölümünü göster

