Sabit ve sert gövdeleri büyük ve aynı zamanda daha ağır olan oturaklı modeller ise görece yüksek fiyatlarına rağmen emniyet ve fonksiyon açısından sunduğu avantajlardan dolayı çoğunlukla 14-16 ayak uzunluğundaki orta boy üstü profesyonel balıkçı kayakları kullanan olta balıkçıları tarafından hem dengeleyici hem de taşıma kapasitesini destekleyici bir donatı olarak tercih edilmektedir. Oturaklı uskunduraların yüzdürme kapasitesi de yine donatılacağı kayağın ağırlığına göre değerlendirilir. Kayak ağırlığının 1/6’sını taşıyacak düzeydeki her bir uskundura birer denge yardımcısı olarak iş görecektir. Örnek olarak boş ağırlığı 54 kg olan bir kayağa eklenecek her bir uskunduranın tek başına 9 kg.lık bir safrayı batmadan yüzdürebilecek büyüklükte olması ve seyir süresince suya oturacak/temas edecek şekilde kayağa eklenmesi yeterlidir. Ancak uzak mesafeler hedefleniyor, dolayısı ile daha fazla malzemenin taşınması gerekiyor ve tutularak alıkonulacak trofe değerindeki balıkların yaratacağı ağırlık yüzünden herhangi bir taşıma sorunu yaşanması istenmiyorsa yüksek kapasiteli ve sürekli suya oturan çift direkli uzun-ince uskundura modelleri tercih edilebilir. Bir uskunduranın yüksek kapasiteli olarak değerlendirilebilmesi için tek başına 30 kg safra ile tamamen batmaksızın yüzeyde kalabilmesi ve iç boşluğunun tercihen poliüretan gibi sentetik köpükle doldurulmuş olması yeterlidir.
Uskundura montajında dikkat edilmesi gereken noktalar
Uskunduraların büyüklüğünü yüzdürme kapasitelerini esas alarak belirlediğiniz gibi uskundura direklerinin kayağın neresine sabitleneceği ve uzunluklarının ne olacağının da belirlenmesi gereklidir. Markası, modeli ve motor kuvveti ne olursa olsun uskundura ile donatılacak balıkçı kayaklarında direklerin boyu ve yerleşimi kürek çekimi esas alınarak belirlenmelidir.
Zira kayağın hareketini sağlamak üzere ne tür pedallı mekanizmalar ve elektrikli düzenekler kullanılıyor olursa olsun tüm denge ve destek donatımlarının kürek seyrini engellemeyecek biçimde projelendirilip küreğe göre uygulanması kayak ile oltacılık atölyesinin temel prensibi olarak görülmelidir. Bu noktadan hareketle kayağınızın enini de hesaba katarak uskunduraların bağlanacağı direk/kol uzunluğuna dair tavsiyem; kürek seyrine geçilmesi durumunda ortalama 200 cm uzunluğunda vasat bir küreğin etkin şekilde çekilebilmesine olanak verecek şekilde “uskundura < 80 cm > kayak < 80 cm > uskundura” şeklinde bir ölçünün gözetilmesidir. Benim gibi 220-230 cm uzunluğunda kürek kullananlar için ise direk boyunun uskunduralarla kayak arasındaki açıklığın 100 cm.den daha kısa olmayacak şekilde belirlenmesi daha uygun olacaktır.
Bahadır’ın uskunduralarla donattığı üçüncü balıkçı kayağı Hobie Revolution 16 (2017).
Gerek şişme gerekse sabit ve sert gövdeye sahip tek direkli uskunduralarda sancak ve iskele direklerinin kayağın ağırlık merkezine yakın konumlanması önemli olup küreği engelleyerek çekim hattını kısaltmayacak şekilde koltuğun/oturağın bir miktar gerisine havuzlu kıç güvertesinin küpeşteleri üzerinden bağlanabilir. Ancak arka yükleme alanını daraltmamak için alternatif olarak ön kısımda; ayak dayamalarının hizasından yan küpeştelere ya da kayağın baş üstü güvertesinin başlangıcına da bağlanabilir. Pedallı mekanizmalarla işletilen deniz kayaklarında ise öne eklenecek uskundura direğinin tespit noktası pedal çevirimini engellemeyecek şekilde dikkatlice belirlenmeli, uskunduraların burnu kayağın başucunu geçmeyecek biçimde konumlandırılmalıdır.
Çift direkle kayağa bağlanan sert gövdeli ve oturaklı uskunduralarda ise ön-arka tespit noktaları ile direk uzunlukları kürek çekimine engel oluşturmayacak şekilde belirlendikten sonra uskunduraların orta ekseni ile kayağın boylamsal orta ekseni birbirine paralel pozisyonda tutularak direklerin montajı tamamlanmalıdır.
Özetle; çoğu kayak oltacısının tüm zorlukları göze alarak uzak ve derin meralara kürek çekişindeki en önemli motivasyon zorlu ve hatırlanası (trofe değeri taşıyan)bir balığa ras’gelme arzusudur.
Rekreasyonel balıkçılığa yönelik deniz kayağı ve kanolara olan ilgi son yıllarda dünya genelinde hızla artmakta, oltacılığını kayağa özgülemiş ben ve benim gibi birkaç öncünün gayretleri ile daha fazla sayıda Anadolulu olta balıkçısı bu uğraşıdan haberdar olarak balıkçılık faaliyetlerinde kayak ve kano kullanmaya başlamaktadır. Bu bağlamda ülkemizde en çok rağbet gören balıkçı kayakları, ekseriyetle 11-13 ayak (3-4 m) uzunluğunda, “pedallı kano” tanımlaması altında hem kürek hem de düşük devinimli pedal tahriki ile işletilen yüzgeçli veya pervaneli mekanizmalarla ilerleyen görece kompakt ve kolay idare edilen modelleri kapsamaktadır. Özellikle açık deniz ve balıkçılık kabiliyetleri ile nam salmış 15-16 ayaklık (4,5-5 m uzunluğundaki) kürek kayaklarına nispetle kıyı kullanımında daha çok tercih edilen bu orta boy mekanize balıkçı kayakları, gerek taşıma ve gerekse muhafazasındaki göreceli kolaylığın yanında kullanıcı etkileşimi, piyasadaki yaygınlık (hazır stok durumu), satıcı yönlendirmesi ve daha da önemlisi çok daha ucuza temin edilebilmeleri gibi sebeplerden ötürü birçok meraklının “ilk balıkçı kayağı” tercihini oluşturmaktadır.
Bu tercihe giren üretimlerin büyük bir çoğunluğu dengeyi artırmak ve kullanımı kolaylaştırmak adına en-boy rasyonu 1:4,5 birimin altına inmeyecek şekilde tasarlanmışlarsa da çift palalı tek kürekle işletilebildikleri için “kayak” olarak anılmaya devam eden ve en-boy rasyonu 1:3,5 birimin altında olup kayak standartlarına göre oldukça geniş bir karınla suya basan geniş ve draftlı modellerin denge uğruna uskundura ile donatılmasına lüzum yoktur. Ancak; kayaktan ziyade kayık formuna daha yakın böylesi “kolay” ve “kısa-geniş” modeller yerine hız, manevra ve diğer seyir yeterlilikleri açısından daha denizci, daha balıkçı ve görece daha “zahmetli” “ince-uzun” deniz kayaklarının tercihi söz konusu ise uskunduranın sağlanması gereken ilk üç(*) standart donatıdan biri olarak görülmesi gerektiğini belirtmek isterim.
(*) 15 ayak ve daha uzun deniz kayaklarının oltacılığa dönük donatımında manevra, denge ve rota kararlığı açısından işlevini önemsediğim donatılar; (1) dümen, (2) uskundura ve (3) salmadır. Dümen (rudder) ve topuk salması (skeg) ile ilgili iki bölümlük Nehirden Denize makalesine ulaşmak için tıklayınız.
Oturaklı uskunduralarla donatılmış 16 ayaklık bir diğer balıkçı kayağı olan Yalguzak ile (Hobie Mirage, Revolution 16) kıyı sığlığında alınmış eşsiz bir enstantane.
Bahadır Çapar
Kasım 2023, Adana
yazının ilk bölümünü göster | yazının önceki bölümünü göster
Evet! Bu yazının da sonuna geldin. Bunun gibi özgün ve orijinal yazınsal üretimlerin değerini bilen bir okur olarak her sayfanın altında göreceğin “Bir yanıt yazın” başlıklı kısımda bu yazıyla ilgili YORUMunu YAZ ve daha fazla içerik üretmesi için yazarı MOTİVE ET!