Göl ve nehirde balıkçılığa uygun kayak-kano seçimi

Hevesli bir kayak oltacısının kısa göl devriyelerinden. (2013)

Yazının ilk bölümünden başlayarak okumak için tıklayabilir veya buradan üçüncü bölüme devam edebilirsiniz.

Büyük göllerde oltacılık için kullanılacak bir kayağın tercihinde esas alınması gereken kriter en üst düzeyde dengeye sahip yalpa omurgalı ve nispeten yayvan karinalı olan tasarımlardır. Boy olarak 325-425 santimetre (~11-14 ayak) aralığında yer alan ve tercihen belirgin yalpa omurgalarına sahip oluşuyla çok omurgalı şekilde tasarlanmış bu tip kayaklar orta ve büyük ölçekli göllerde yapılacak her türden oltacılık etkinliği için gayet yeterli ve seyir açısından kürek acemilerinin dahi rahatça kullanabildiği oldukça stabil formlardır. Sığ ve küçük göletlerde ise balıkçılık amacı ile kullanılacak bir kayağın tipi, meranın büyüklüğü ve seyir ihtiyaçlarının azlığı düşünülerek taşınması ve idaresi çok daha kolay olan 300 santimetrelik (~10 ayaklık) kompakt tasarımlara kadar indirgenebilir. Çok omurgalı bir kayağın ağırlık ve dolayısı ile denge merkezi, tıpkı bir katamaran ya da trimaran teknede olduğu gibi birbirine paralel durumdaki yan omurgalara paylaştırılarak kayağın birbirine kısmen uzak iki hat üzerinden daha geniş bir satıhta suya basmasını sağladığından bu karina formuna sahip kayaklar çok daha az yalpalanarak genel göreceye göre daha dengeli ve konforlu bir seyir olanağı sunar. Bu durum kürek performansını belirli bir oranda düşürse de çok uzun olmayan 3-4 metrelik bir kayağın hareket esnasındaki yön kararlılığını ve dengesini artırdığı gibi aynı zamanda su çekimini (draftını) de azaltacağından sığlıklarda bile olta atarak seyretmeyi mümkün kılar. Ancak tatlı su alanları söz konusu olduğunda kayaklı bir oltacının değerlendirmelerinde hesabını tutması gereken oldukça temel bir dinamik vardır: Kaldırma kuvveti.

Deniz suyuna göre daha düşük kaldırma kuvvetine sahip olan tatlı sularda kullanılacak bir kayağın dengesi ve yüzerliliği bu yüzden bir kat daha önem verilmesi gereken noktalardır. Elbette işin mühendislik bilgisi ve hidrodinamik hesaplamalar gerektiren bir derinlikle ele alınması gereksizdir, ancak iyi bir  kayağın karina tasarımını da şekillendiren omurga yapısına ilişkin ideal form özellikleri bilinirse değerlendirmeye alınan kayağı görsel olarak karşılaştırmak mümkün olacaktır. Konunun önceki kısımlarında da değindiğim üzere bir kayak gövdesinin su altında kalan bölümlerinin hidrodinamik tasarımı en az su üstünde kalan kabin ve güverte alanlarının ergonomik ve mekanik tasarımları kadar önemsenmelidir. Öte yandan suya daha az batan ve bordası daha yüksek olabilen çok omurgalı tasarımlar görece geniş güverteleriyle fazladan yükleme alanı sunarak sığ sularda dahi daha çok takım ve yük taşınmasına imkân verdikleri hâlde denge merkezleri o oranda su sathından yüksek olduğu için biraz daha kolay devrilebilirler.

Aşağıdaki görselde örneklediğim ideal tasarıma sahip 365 santim (12 ayak) uzunluğundaki kayağın ölçü ve oranlarına yakın tasarım özellikleri sergileyen herhangi bir kayakla göllerde ve orta ölçekli tatlı su havzalarında hem atıp çekerek hem de kürekle seyrederek yüzey ve orta sudan takım sürütebilir, pekâlâ yüzey ve orta su bırakmaları yaparak balık bekleyebilir, hatta deneyim ve kişisel beceriniz doğrultusunda uçurma takımlarını kolaylıkla kullanabilirsiniz.

Ağır akışlı ve geniş yataklı ırmaklarda ise 10-11 ayak uzunluğunda hafif karınlı kısa ancak geniş kayaklar rahatlıkla kullanılabilir. Akarsuda kullanılacak bir kayağın gövde uzunluğu arttıkça seyir yönünü korumadaki başarısı da artar. Aynı şekilde karina düzleştikçe kayağın akan suda dönerek savrulma ve sürüklenme düzeyinde gözlemlenebilir bir iyileşme ortaya çıkar. Ancak akarsu hızı artıp yatak daraldıkça nispeten uzun boylu ve düz karınlı böyle bir kayağın suyla temas hâlindeki yüzeyi genişliğinden dolayı yüksek bir yüzerlilik seviyesi sergileyecektir.

Ağır akışlı akarsularda oltacılığa uygun kayaklar üzerinden olta atmak ayrı bir ustalık gerektirir. Bu yüzden sürekli hareket hâlindeki bir suda atıp çekmek sureti ile yemli sürütme ve bırakmalar dışında yapılabilecekler kişisel yetkinliklere bağlıdır (bkz. Uç Tarponcuk Uç).

54 km.lik serüvenin orta durağı, Seyhan’ın kadim ırmak yatağı (2011).